شاتون چیست | وظایف آن و علائم خرابی آن

شاتون ، یکی از قطعات خودرو میباشد و کمتر کسی پیدا میشود اسم آن را شنیده باشد اما همین قطعه، نقش حیاتی در حرکت دورانی خودرو ایفا میکند. خودرو از قطعات بزرگ و کوچک زیادی تشکیل شده که هرکدام وظیفه خاصی را بر عهده دارند. ما در این مقاله از گروه سئو وبسایت بازرگانی راد به معرفی شاتون و وظایف آن و علائم خرابی آن بپردازیم ... تا انتها همراهمان باشید.

شاتون چیست ؟

شاتون ( connecting rod ) جزو اجزای حیاتی موتور بوده که ارتباط میل لنگ و پیستون را برقرار میکند سر کوچکتر شاتون به پیستون و سر بزرگتر آن به میل لنگ وصل شده و از آنجا که ضربات پیستون به شاتون و سپس به میل لنگ منتقل میشود لذا شاتون بایستی استحکام و قدرت کافی در مقابل این ضربات داشته و بدین جهت ، شاتون ها را از جنس فولاد میسازند.

وظیفه شاتون چیست ؟

همانطور که میدانید ماهیت خودرو با حرکت گره خورده که این حرکت شامل دو نوع رفت و برگشتی و چرخشی میباشد و این حرکت چرخشی ( دورانی ) چرخ هاست که به صورت ملموس دیده میشود. اما این نکته را فراموش نکنید که حرکتی که در اثر احتراق در موتور به وجود میآید به صورت رفت و برگشتی میباشد. در واقع در اثر انفجار در سیلندرها، پیستون به صورت رفت و برگشتی به حرکت درآمده و این حرکت رفت و برگشتی از طریق شاتون به لنگ های متحرک میل لنگ منتقل میشود و طراحی خاص میل لنگ ، این حرکت رفت و برگشتی شاتون را تبدیل به حرکت دورانی میکند. واضح است که بدون وجود شاتون یا در صورت خرابی آن ، این حرکت دورانی تولید نخواهد شد.

ساختار شاتون

شاتون ها از سه قسمت اصلی تشکیل شده است :

• سر ( یاتاقان ) کوچکتر

• بدنه

• سر ( یاتاقان ) بزرگتر
  

یاتاقان کوچکتر از طریق قطعه ای به نام گژن پین به پیستون وصل شده است و ضربات پیستون در وهله اول به یاتاقان کوچکتر وارد میشود. این ضربات از طریق بدنه به یاتاقان بزرگتر منتقل شده و نهایتا از طریق آن به میل لنگ انتقال میابد. سر کوچک تر شاتون ، عمدتا به صورت یکپارچه و سربزرگتر آن نیز به صورت دو تکه طراحی و ساخته میشود و از طریق پیچ و مهره به میل لنگ متصل است.در برخی اتومبیل ها هر دو یاتاقان به صورت یکپارچه ساخته شده که در این خودروها جهت نصب و جداسازی شاتون، میل لنگ بایستی به صورت ماژولار طراحی شده باشد.

علائم خرابی شاتون ها

شاتون ها از جمله قطعاتیست که خرابی آن ، آسیب های جبران ناپذیری دنبال دارد به همین علت داشتن دانش کافی نسبت به علائم خرابی آن، برای هر راننده ای ضروری میباشد. در ادامه مقاله به بررسی علائم خرابی شاتون اشاره میکنیم :

صدای غیر عادی موتور :

شنیدن صدای غیر عادی از موتور خودرو، میتواند نشان از خرابی شاتون ها باشد ، اگر با بالا رفتن دور موتور، صدا ها افزایش یابد ، احتمال خرابی شاتون نیز افزایش میابد.

صدای تق تق از موتور :

روانکاری قطعات متحرک خودرو بسیار مهم بوده و در غیر این صورت اصطکاک بین قطعات افزایش یافته و خرابی های بعدی را به دنبال خواهد داشت ، شاتون ها ، یکی از این قطعات متحرک بوده و در صورت اختلال در روان کاری ، صداهایی مانند تق تق از موتور به گوش میرسد .

روغن ریزی:

بیرون ریختن روغن موتور ، میتواند از دیگر نشانه های خرابی شاتون باشد.

پرت شدن قطعات فلزی :

در موارد بسیار محدودی دیده شده است که با خرابی شاتون، برخی از قطعات فلزی به کار رفته در موتور خودرو به سمت بیرون پرت میشوند.

دلایل خرابی شاتون

شاتون ها قطعه ای فولادی بوده و در کل قطعه ای بسیار مستحکم ( جان سخت ) میباشد.اما این قطعه از خرابی مصون نبوده و برخی عوامل ، نرخ خرابی این قطعه را افزایش میدهند که از جمله این عوامل میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

تصادفات شدید

وقوع تصادفات شدید ، میتواند باعث خرابی شاتون ها و شکستن آن ها شود این تصادفات علی الخصوص در قسصمت جلو اتفاق بیافتد میزان خرابی ها را بیشتر میکند.

کیفیت پایین شاتون

کیفیت پایین این قطعه از عوامل دیگریست که منجر به خرابی یا شکستگی آن ها خواهد شد

تنظیم اشتباه آن

چنانچه شاتون ها به درستی تنظیم نشوند و اتصالات آن به میل لنگ و پیستون با دقت کافی انجام نشده باشد ، خرابی شاتون ها امری حتمی میباشد.

دنده معکوس در سرعت بالا

استفاده اشتباه از دنده معکوس مخصوصا در سرعت های بالا ، علاوه بر این که بر کلیت خودرو مناسب نیست ، میتواند منجر به آسیب رسانی به شاتون نیز شود.

ضربات شدید پیستون

اگر ضربات اعمالی از پیستون به شاتون بیش از حد معمول باشد امکان شکستگی شاتون وجود داشته و این ضرابت شدید نیز ، عمدتا ناشی از احتراق غیر عادی یا زودرس سیلندر میباشد.

اختلال در سیستم روانکاری

همانطور که میدانید روانکاری قطعات متحرک در خودرو امری بسیار حیاتی است. اگر روانکاری شاتون مختل شود یا مناسب نباشد ، احتمال خرابی شاتون شدیدا افزایش میابد

سخن پایانی

خرابی یا شکستگی شاتون خسارات زیان باری به موتور وارد میکند و هزینه های بسیاری را بایستی صرف تعمیر خودرو کنید . لذا توصیه میشود عوامل و علائم خرابی شاتون را جدی گرفته و هر چند وقت یکبار به یک مکانیک ماهر مراجعه نموده تا این موضوع را چک نمایند.

منبع : گروه سئو وبسایت بازرگانی راد