در این مقاله از گروه سئو بازرگانی راد به معرفی نقش فیلتر روغن در خودرو میپردازیم، سیستم روانکاری خودرو جزو مجموعه های فنی خودرو میباشند . این سیستم با روان کردن حرکت قطعات متحرک و نزدیک به هم و جلوگیری از اصطکاک آن ها، استهلاک قطعات مختلف را کاهش داده و نیز احتمال بالارفتن دمای موتور و بخش های مختلف آن را کاهش میدهد و در کل در تنظیم دما سیستم فنی خودرو موثر است.

از آن جا که روغن موتور با جریان یافتن در بین قطعات خودرو ، ذرات را به همراه خود به مخزن روغن بازمیگرداند لذا این روغن موتور اگر تصفیه نشود تمامی آلاینده ها و ذرات نفوذی به قطعات مختلف بازمیگردد و در عملکرد موتور اختلال ایجاد مبکنند ، اصطکاک قطعات را افزایش داده و استهلاک آن ها را بالا میبرند، پس روغن موتور قبل از بازگشت به مدار نیاز به پاکسازی داشته ؛ تا انتها همراهمان باشید تا از روند پاک سازی و نقش فیلتر روغن در خودرو را برای شما کاربران عزیز شرح دهیم.

معرفی فیلتر روغن و وظایف آن

فیلتر روغن قطعه ایست که وظیفه تصفیه روغن در موتورهای احتراق را برعهده داشته. روغن در موتورهای احتراق داهلی از سه جهت دارای اهمیت میباشند که عبارتند از :

• روان کاری

• خنک کاری

• جمع آوری مداوم آلاینده ها از سطح اجزای موتور

بخاطر حساسیت قطعات و اجزای موتور، جنس آن ها معمولا از فلزهای آسیب پذیر بوده و نمیتوان از آب یا هواجهت خنک کردنشان استفاده کرد، زیرا آب یا هوا سریعا باعث خوردگی این قطعات میشود. موتور های احتراق داخلی عملکرد مطلوبی داشته که در دمای بیشتر یا کمتر از آن دما، فعالیتشان مختل میشود. در دما بالاتر از حد مطلوب هر موتور ، قطعات ممکن است دچار تغییر فرم یا جابجایی از محل دقیقشان شوند. و امکان دارد فعالیت برای بعضی از این اجزا بدلیل انبساط ناشی از گرما سخت شود خطر ذوب شدن و استهلاک کامل در این مواقع وجود دارد ، هرکدام از این موارد موجب جوش آوردن موتور یا حتی سوختن سرسیلندر و اجزای آن شود.  

نکته بعدی تماس مداوم برخی از اجزا با یک دیگر حرکت آن ها روی هم بوده و بسیاری از اجزای موتور در خطر سایش مداوم هستند . این سایش باعث ایجاد گرمای بیشتری شده و و استهلاک قطعات را بالابرده و در نتیجه عملکرد اجزا را سخت تر میکندو در این مواقع با کاهش راندمان موتور روبرو هستیم .

در این مواقع ، روغن نقش سیالی را ایفا کرده و ضمن تبادل گرمایی و کاهش دما اجزا، اصطکاک را تا حد زیادی کاهش داده و عملکرد قطعات مختلف را ساده تر میکند بدین ترتیب اولا  با جلوگیری از اصطکاک، از افزایش دما اجزای مختلف پیشگیری میشود و دوما  با پیشگیری از سایش قطعات از استهلاک و خرابی آنها جلوگیری کرده و اصطکاک را تا حد زیادی کاهش میدهد. سوما با ایجاد فضایی روان، حرکت قطعات را ساده تر مینماید و چهارم اینکه با کاهش دما ، شرایط مطلوبی برای عملکرد اجزای مخالف فراهم میکند.

شما در نظر بگیرید اگر روغن موتور ، از خلوص و روان بودن لازم برخوردار نبوده ، آنوقت خاصیت سیالی کاهش یافته و گاهی خود تبدیل به مانعی برای عملکرد صحیح اجزا میشود .

عواملی که خلوص و کیفیت روغن را کاهش میدهند عبارتند از :

·        تعویض نکردن روغن در طولانی مدت

·        ورود ذرات آلاینده محیطی و دود ناشی از احتراق و آلورگی های موتور مانند براده آهن و امثال آن

با تعویض به موقع روغن ، از افت کیفیت آن پیشگیری میشود. روغن موتور دائما با آلاینده های ذکر شده در ارتباط است که هریک به تنهایی ، میتواند خاصیت آن را تحت تاثیر قرار بدهد.

برای کاهش این تاثیر از فیلتر روغن استفاده میشود . در کل روغن ، وظیفه نهایی خود که پاکسازی اجزا از آلاینده ها میباشد را به کمک فیلتر روغن انجام میدهد. روغن، ضمن حرکت در میان قطعات موتور و خنک کردن و روان سازی فعالیتشان، آن ها را از انواع آلاینده هایی نظیر دوده و گرد و غبار محیط و آلودگی های ذاتی موتور پاک میکند و آن ها را به همراه خود به مخزن میبرد.

در مسیر برگشت به مدار ؛ با عبور کردن از فیلتر روغن ، این آلودگی ها جذب فیلتر شده و روغن پاک و روان و خالصی به سمت موتور جریان میابد. برای حفظ کیفیت روغن ، فیلتر آن در بازه های زمانی مختلف تعویض میشود تا بتواند فعالیت خود را به خوبی انجام دهد.

در کل فیلتر روغن موتور ، وظایف زیر را بر عهده دارد:

·       تصفیه روغن؛ حفظ تمیزی و خالص بودن آن، حفاظت از سلامت قطعات موتور

·       افزایش طول عمر روغن و کارآیی آن در کنار افزایش راندمان موتور

·       باز نگهداشتن مدار روغن با تمیز کردن آن و ممانعت از رسوب ذرات در مسیر

·       حفظ تعادل حجم و فشار روغن در شرایط مطلوب موتور

عدم تعویض به موقع فیلتر روغن؛ علاوه بر کاهش فشار روغن در مسیر ، آلودگی بیش از حد مجاز آن را به همراه داشته .

ساختار و ساختمان فیلتر روغن چیست؟

فیلتر روغن، قطعه ای نه چندان بزرگ بوده که در ظاهر پیچیدگی خاصی نداشته ، این قطعه در بسیاری مواقع شبیه یک استوانه توپر دیده میشود.درون این محفظه ، ساختمانی منظم متشکل از بخش های مختلف وجود دارد که هر بخش آن وظیفه مشخصی بر عهده دارند.

ساختار فیلتر روغن از چه بخش هایی تشکیل شده است؟

در بالایی محفظه 

در بالایی محفظه، پوششی فلزی و محکم بوده که بر روی محفظه اصلی قرار دارد و در آن 4 یا 8 سوراخ برای عبور روغن و ورود به فیلتر ایجاد شده است.

سوپاپ ورودی فیلتر روغن 

این شیر یا سوپاپ که ضد تخلیه نامیده میشود پشت در بالایی سوراخ دار قرار گرفته و وظیفه آن، علاوه بر محافظت از فضای داخلی از نفوذ آلاینده ها در هنگام خاموشی موتور کمک میکند تا فیلتر از روغتن خالی نشود و روغن اضافی به درون کارتل برنگردد. جنس سوپاپ ورودی فیلتر روغن از لاستیک ارتجاعی بوده و فقط امکان ورود روغن به درون فیلتر را فراهم میکند و راه خروج آن را مسدود میکند. با نگهداشتن مقدار کمی روغن در فیلتر هنگام استارت اولیه ، فیلتر روغن مورد نیاز موتور را تامین میکند.

محفظه کاغذ یا محیط فیلتر

فیلترهای تصفیه ساز یا پاک کننده را در خود جای میدهد و به شکل استوانه تو خالی فلزی میباشد. این محفظه از جنسی با مقاومت لازم در برابر گرما و فشار ساخته میشود.

فیلترهای کاغذی

فیلترهای کاغذی یا پارچه ای متشکل از الیاف سلولزی که با رزین اشباع شده و به صورت تا خورده درون محفظه و حول استوانه مرکزی قرار میگیرد.

مجرای مرکزی فیلتر روغن 

دقیقا در وسط محفظه کاغذ، استوانه ای قرار دارد با دیواره سوراخ دار که فیلترها در حول آن میچرخند. تعداد و شعاع این سوراخ ها ، متناسب با تعداد و بزرگی سوراخ های در ورودی در نظر گرفته شده تا فشار روغن ورودی و خروجی ، هماهنگی های لازم را داشته باشد. این استوانه که به آن لوله اسپیرال گفته میشود، مجرای خروج روغن را تشکیل میدهد و جنس آن استیل بوده و تعداد سوراخ های روی آن با فشار روغن مورد نیاز آن ارتباط مستقیمی دارد. همچنین این مجرا حالت مارپیچی داشته و با ایجاد چرخش در روغن، آن را با فشار مناسب به سمت مدار روغن سیستم موتور هدایت بکند.

 سوپاپ اطمینان

سوپاپ اطمینان در هوای سرد و زمستانی که غالبا غلظت موتور بالاست ، فشار و حجم روغن را در مجرای مرکزی بالا برده تا روغن کافی به موتور ارسال شود.

دیسک انتهایی یا محافظ فیلتر روغن

روغن تصفیه شده از دیواره سوراخ دار مجرای مرکزی به داخل آن نفوذ پیدا میکند، اما برای جلوگیری از نفوذ روغن تصفیه نشده به درون مجرا؛ از بخش انتهایی فیلترها ، این بخش ها ها با یک صفحه محافظ بسته به نام دیسک انتهایی ، نگه داشته میشود. این صفحه به درب ورودی وصل میباشد.

نگهدارنده

نگهدارنده ، گیره فلزیست که درب را به دیسک انتهایی متصل میکند.

در برخی خودروها، محفظه فیلتر یا محیط آن در سیستم روغن کاری خودرو ثابت است و فقط بخش درونی و فیلترها تعویض شده و درون محفظه قرار میگیرد.

نحوه عملکرد فیلتر روغن

اویل پمپ که در سیستم روانکاری تعبیه شده؛ انرژی خود را از تسمه تایم یا تسمه پروانه دریافت کرده و روغن را از مخزن مخصوص به سمت فیلتر هدایت میکند. روغن از طریق سوراخ هایی که در بالای فیلتر تعبیه شده به سمت قسمت پاک کننده آن جاری میشود.

تعداد و شعاع این سوراخ ها را دبی روغن ورودی تعیین میکند. هرچه سوراخ ها بیشتر ( بزرگتر ) باشد روغن ورودی به فیلتر بیشتر خواهد بود و در نتیجه فشار و حجم ورودی به موتور نیز افزایش پیدا میکند. در این مسیر ، در پشت سوراخ ها روی فیلتر یک دریچه ایمنی وجود داشته که از ورود آلودگی های خارجی به آن پیشگیری میکند. روغن موتور بعد از عبور از سوراخ ها با فشار، این دریچه را باز کرده و وارد قسمت اصلی فیلتر شده و این دریچه بعد از عبور روغن برای حفاظت مجدد قسمت پاک کننده و و جلوگیری از خروج روغن بالافاصله بسته میشود.

ویژگی های مهم یک فیلتر روغن با کیفیت :

فیلترهای روغن با کیفیت های متفاوت و در انواع مختلف تولید شده که در خودروهای متنوع از این انواع استفاده میشود.همچنین فیلترها در ابعاد متنوع تولید میشوند که هر یک از این ابعاد برای کاربرد آن ها در خودرویی مشخص در نظر گرفته میشود.به طور کلی یک فیلتر روغن با کیفیت بایستی دارای ویژگی های زیر باشد:

• از کاغذ یا فیلتر با کیفیت با قابلیت جداسازی و تصفیه بالا برخوردار باشد.

• تعداد فیلتر ها یا کاغذ ها در آن زیاد باشد.

• فیلتر یا کاغذها در مقابل فشار روغن مقاوم بوده و احیانا دچار پارگی نشود.

• محفظه اصلی آن از مقاومت لازم در برابر فشار و حرارت برخوردار باشد.

• مجرای مرکزی یا دیواره آن نیز در مقابل فشار و خوردگی مقاوم بوده و دچار زنگ زدگی نشود.

• دارای عایق بندی مناسب باشد و از نفوذ آب یا ذرات دیگر به درون روغن و محفظه پیشگیری و از خروج و نشتی روغن ممانعت نماید.

• دارای سوپاپ اطمینان باشد.
  

نکته مهم 

فیلتر روغن در هر خودرو بایستی متناسب با فشار اویل پمپ باشد در غیر این صورت فشار بالای روغن ممکن است باعث پارگی کاغذ و نهایتا ترک خوردن محفظه فیلتر شود علی الخصوص اگر سوپاپ اطمینان وظیفه خود را به درستی انجام ندهد.همه این عوامل در حجم و فشار مطلوب روغن برای موتور تاثیر داشته و در نتیجه عملکرد سیستم روغن کاری را تضعیف میکند.

منبع   : گروه سئو وبسایت بازرگانی راد